web analytics

DENKEN

Deze column is gewijd aan het verschijnsel DENKEN. Want denken is heel bijzonder. Denken is menselijk. Dieren denken denkelijk niet, want mensen merken (ook zonder dat er een taalgeleerde aan te pas komt) dat denken taalgebonden en gehoorgebonden is. Zo denken Basken in het Baskisch, Friezen in het Frysk enzoverder. Als de koe-taal alleen het geluid BOE bevat, dan is het logisch dat koeconversatie en koemunicatie niet snel op gang komt.

Vergeleken met horen en zien vergaat het denken ook anders. Bijvoorbeeld: je ziet een boom, een wolkenkrabber, een zeilboot maar zodra je je hoofd afwendt is die boom of wat dan ook niet meer in je blikveld : je ziet dan wat anders. Bij het gehoor spelen tijd en afstand een rol: je luister naar pianospel en blijft de klanken ook horen als je hoofd een andere kant opdraait. Maar zodra je je lijf van de bron verwijdert, zwakt het geluid af tot je de klanken niet meer kunt horen.

Weer anders is het met denken. Stel: je denkt nu REGEN. Dan kun je blijven denken aan dat begrip regen, ook al draai je je hoofd, ook al doe je je ogen dicht en prop je vingers in je oren. Je kunt in je hoofd en in tijd en plaats de gedachte aan regen met je meenemen. Ook al ben je kilometers verder en is het pikkenacht, je kunt blijven denken aan regen. Of aan spruitjes, het maakt niet uit wat.

Terwijl je kijkt naar bv een boom kun je die aanblik niet stoppen zonder je ogen te sluiten, maar het denken aan bv REGEN kun je elk moment stilzetten, maar óók weer activeren. Tenzij je natuurlijk bijzonder vergeetachtig bent geworden…. of in slaap bent gevallen. Het bijzondere van DENKEN is ook dat heel veel mensen, verspreid over de aardkluit, op hetzelfde moment kunnen gaan denken aan hetzelfde. Aan het begrip VREDE bijvoorbeeld.

Ergo: het denken is niet gebonden aan plaats, tijd, afstand en omstandigheden. Denken is HEEL BIJZONDER menselijk.                 TOUCHÉ

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2022/03/denken/

MACHT VERKRACHT

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2022/03/macht-verkracht/

HAARKLOVERIJ

 Eens per maand laat ik mijn haarbos ietwat snoeien. Anders wordt het een windhooskapsel. Het hoofdhaar piekt dan alle kanten op: dus fatsoeneren die boel. Het liefst laat ik me behandelen door een kapper ( nog liever door een kapster) met een gedegen opleiding. Die oude rotten beheersen het vak tenminste tot in de haarpuntjes, weten en knippen er tenminste wat vanaf.

     Een gezegde is: “iemand zit op de praatstoel”. Maar in dit geval zat ik in de kapstoel en kreeg ik de knipster na een kwartiertje wachten al zover dat zij ernaast stond. Te praten over haargroei, hoofdhaar en lichaamshaar, over hormonen, voedig en haarkleuring.

Ik heb het dus honderd procent van horen zeggen, maar wist u bijvoorbeeld dat mensenharen van een gezond persoon per drie weken een centimeter kunnen aangroeien? En dat zowel bij mannen als bij vrouwen kaalwording veelal genetisch bepaald is? Dat bij kale mannen de nog aanwezige haarresten in de vorm van baard, snor, wenkbrauwen, bakkebaarden en plukjes boven de oren niet bestaan uit hoofdharen maar dat dit lichaamsbeharing is?

Wist u dat je door stress grijs kan worden? In traumatisch toestanden zelfs binnen een dag? Dat zelfs bij een griepgeval een permanentje erg slecht uitpakt? En je zult maar als blondine een klein tikje donkerder willen zijn maar jezelf later als een zeer donkere dame in de spiegel terugzien? Omdat je de kapster niet vertelde dat je staaltabletjes slikt om aan te sterken?

Reken maar van yes dat in voorkomende gevallen mijn kapster de klanten het hemd van het lijf vraagt. Figuurlijk natuurlijk. Omdat bijvoorbeeld bij hart- en vaatziekten of schildklierproblemen een permanentje negen van de tien keer zal mislukken. En omdat hennagekleurde haren bij de doorgroeigrens kunnen afknappen als er geblondeerd moet worden. Of omdat bij een hormonale onbalans je zijdezachte vachtje wel eens erg stug zou kunnen worden en dat steil haar heftig kan gaan krullen?  En als u voor een harsbehandeling komt, het verstandig is om 24 uur daarvoor en er na niet in de zon of onder de zonnebank te gaan liggen?  Ook in speciale gevallen: je raakt plots in de overgang of je wilt na een zware operatie je haar laten behandelen: mijn kapster zal je een goed advies geven. It’s a promise.       TOUCHÉ

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2022/03/haarkloverij/

Leefhoudingen 1, 2, 3

Vanwege een Corona-uitbraak was er vorig jaar een ontspannen zomervakantie bij ingeschoten. In september dreigde het mooi weer te worden en we besloten om er nog een weekje op uit te trekken. Met de caravan naar het strand.

Maar ook toen bleek het snoeidruk in Strandvoort. Het golfgeraas werd overstemd door door dat van een mooiweer-file op de Zeeweg. Daar overheen klonk het motorgegil vanuit het Strandvoortse race-circuit en daar overheen ook nog het vette gebulder van het vliegverkeer op ‘t luchtschiphol.

Op de bijna volgeboekte camping zaten tóch vele lotgenoten zielstevreden te zonnen op het moeizaam verworven stekkie.Dat is leefhouding 1: Ik heb strandmazzel, ik zit….Ik ga genieten en als ik niet geniet, dan geniet ik maar niet…maar IK ZIT.

Op een toegangsverboden stukje zeereep bij Bloomingdale-at–Sea zat een zonderling te schreeuwen: “Wat een herrie hier met al die toeristen, Moet je ‘swinters komen  Dán is het hier eindelijk rustig bij 15 centimeter sneeuw”. Dát is leefhouding 2: gericht op één enkel negatief aspect. Wél ziende maar horende half doof.Wel wakker,want blaffende honden slapen niet.De man had half gelijk maar vergat even de positieve kantjes: de gezellige drukte van het strand- en raceplezier én het economische voordeel.

Vlak vóór ons vertrek stond de caravan volgeladen half op het trottoir voor de voordeur. Opeens een klap en gegil: een tienergirl was er pal achterop gereden. Ze mankeerde gelukkig niet veel en haar fiets was ook nog helemaal heel. Ook de caravan had geen krasje en was zelfs een centimeter de goede kant op geschoven. Op de rijbaan lag een mobieltje te mompelen. Dit is een illustratie van leefhouding 3: over-concentratie op één kwestie, waarbij belangrijke andere zaken volledig over het hoofd worden gezien.

Deze “leefhoudingen” kun je ook in de politiek aantreffen: ook lokaal vind je plucheplakkers: niet weg te branden ook al heeft hun partij bestaansrecht verloren. Je hebt politici die- om hun gelijk te halen- vergeten dat er aspecten bestaan die misschien belangrijker zijn, Ook zie je raadslieden die vrijwel altijd kritiekloos meegaan met een voorstel van hun coalitie-wethouder.

Ik zou zo zeggen: “komt dat zien…komt dat zien in de beraad-zaal. Koffie staat klaar, toegang is gratis. Hoera, boe of ba roepen is niet verboden    Touché

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2022/02/leefhoudingen-1-2-3/

TOUR DE DRACHTEN ( bit.ly/3M2t5Hf )

         Kent u het verhaal van twee vriendinnen die een busreis maakten? Een geheel verzorgde touring-cartocht met dagelijks een excursie-optie? Nou, ze gingen niet. Wél met de bus naar de bestemming, maar aldaar aangekomen zaten de dames zó lekker met een koel drankje aan het zonnige strandje dat ze geheel geen zin meer hadden om weer in die snikstikhete bus te stappen. En de lady’s hadden al helemaal geen trek om in een halve dag  een kloof te betreden, een bergwand te bekruipen of een stoffig steentjesmuseum binnen te gaan. Elke dag weer verheugden ze zich om te kunnen zeggen: “Nee, dank u, vandaag gaan we maar niet mee met de groep”.

    Zo heeft iedereen wel eens de neiging om iets NIET te doen. Kent u dat? Geen trek om uitgebreid een ver-jaardag te vieren? Wél zin om lekker lui te wezen of een boek te lezen?

Het is vaak ook nog geldsparend om iets NIET te doen, bv. om niet in een restaurant te eten, om niet die reis te boeken, om niet aan de mode mee te doen.

     Zo kon er óók in Smallingerland heel wat bespaard worden door dingen NIET te doen. Dus niet het Moleneind tot de Dam weer openscheuren en niet al die dure bruggen bouwen. Niet het hele centrum over-de-kop  gooien. Niet die nieuwe parkeerkelders ingraven en het jaarlijkse uitbaatverlies laten financieren middels een verhoging van de onroerend-zaak-belasting naast een belachelijk hoog  parkeertarief.

     In plaats daarvan zou het  lokaal  busvervoer voor 65-plussers en óók voor de minder valide medemens, geheel GRATIS kunnen zijn zoals gratis OV voor bejaarden en kinderen kan in ons buurland België.

Zoiets moet in in “pilot-gemeente” Smallingerland- Fryslân  Drachten ook kunnen: één servicebusje, constant achtjes rijdend, kan immers  een héél geregeld vervoer verzorgen van bejaarden-centra, ziekenhuis, zwembad enz. naar het centrum en terug. Déze touringcar-trip, promoting Drachten, kan zeker rekenen op ruime belangstelling.

Touché. bit.ly/3M2t5Hf

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2022/02/tour-de-drachten/

Een brokje oud-Fries recht.

Het oeroude recht van de Vrije Friezen is -in de geschreven vorm- beeldend: de gebruikte taal wijkt nogal af van die uit de hedendaagse wetboeken. Een voorbeeldje:

Thio thredde ned is: Sa thet kind is stocnakend jefta huslas and thenna ti thiuster niwel and nedcalda winter and thio longe thiustre nacht on tha tunan hliet, sa faret allera monna hwelic on sin hof an on sin hus an on sine warme  winclen and thet wilde diar secht thera birga hli and then hola bam, alther hit sin lif one bihalde.

Sa waynat an skriet thet vnierich kind and wepet thenne sine nakene lithe and sin huslase an sinne feder, ther him reda scholde with then hunger and then niwelkalda winter, thet hi sa diape  and alsa dimme mith fior neilum is vnder eke and vnder ther molda bisleten and bithacht. 

Sa mot thio moder hire kindis erue setta and sella, thervmbe thet hiu ach ple and plicht,  alsa longe sa hit vngerich is, thet hit noder frost ne hunger ne in fangenschip vrfare.

 Vertaling:

Het derde noodgeval is: wanneer een kind spiernaakt is of dakloos en dan de duistere nevel en bitterkoude winter en de lange duistere nacht zich uitspreiden over de omheinde velden, dan gaat een ieder op zijn hof en in zijn huis en in zijn warme hoeken en het wilde dier zoekt de beschutting van de bergen en de holle boom, waar het in leven kan blijven. Dan weent en schreit het onmondige kind en dan beklaagt het zijn naakte leden en zijn dakloosheid en het gemis van zijn vader, die het kind moest beschermen tegen de honger en de door nevel koude winter, dat hij [de vader] zo diep en zo donker met vier nagelen onder eikenhout en onder de aarde ligt besloten en bedekt.

Dán mag een moeder het land van haar kind verpanden en verkopen, omdat zij, zolang het onmondig is, de verantwoordelijkheid en de plicht heeft om ervoor te zorgen dat het noch door de vorst noch honger noch in gevangenschap omkomt ……

——————————————————

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2022/02/een-brokje-oud-fries-recht-2/

LEELJEWYT (haiga)

Een schijnbaar eenvoudig natuurgedicht als deze HAIKU heeft soms een diepere, op de mens betrokken onderlaag en gaat dus dan niet meer over de natuur van bijtjes en bloemen maar over de menselijke natuur. In deze HAIGA gaat het dan over verborgen eigenschappen, talenten die onbedwingbaar aan het licht komen.

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2022/02/leeljewyt-haiga-2/

Brownies in the ban.

Bakker Buys, eind jaren negentig overgenomen door Van der Breggen, verkocht ronde schuimpjes op een bodempje van koek en overgoten met chocola: de NEGERZOEN.

Van der Breggen ging jaren geleden door de knieën voor onder meer de Stichting Eer en Herstel-betaling Slachtoffers van Slavernij in Suriname, omdat volgens die luitjes deze gebaksnaam een belediging zou zijn voor alle chocolade-kleurige mensen mensen. Nu is het heerlijke misbaksel omgedoopt tot  BUYS ZOENEN.

Dat gaat mij nu weer té ver. Mijn voorstel is om het knoeigebak de benaming CHOCOZOEN te geven. Want wat mij betreft zou ook hun eigen benaming ZWARTE MENSEN opgevat kunnen worden als een belediging, zeker omdat ook de figuur en naam ZWARTE PIET onder vuur kwam te liggen. Aan motivatie en belang van die tegenstanders mag best eens worden getwijfeld, sinds de slavernij in Suriname al in 1863 werd afgeschaft. En omdat assistenten van de Goedheiligman hun oorsprong vinden in ravenzwart-geklede edellieden die de Noordelijke oergodheid WODAN bijstonden. En natuurlijk omdat de figuur WODAN al eeuwen geleden door de katholieke clerus werd omgekat in de nog steeds aanbeden Sint Nicolaas.

Het is toch godgeklaagd dat enkele personages zich grensoverschrijdend druk maken over voor een kinderfeest beroete blanken terwijl de maatschappij in allerlei crisissen gebracht, het in grote delen van de wereld langdurig kommer en kwel is. Wat mij betreft mag nu ( voordat het kinderfeest op de week-kalender staat ) nog even een discussie losbranden of de benaming BROWNIE voor een licht- of donkerbruin cakeje wereldwijd wel door de mensenrechtenbeugel gedrukt kan worden. Om daarna meteen -zonder gezemel en gezeur over de naam of velkleur van volgpieten- over te gaan tot het verzinnen van veel betere methoden om de vrede op deze aardkluit te bewerkstelligen.

augustus 2015. Zelfs de VN bemoeide zich met dit Laaglandse kinderfeest terwijl de Amerikaanse Santa Claus door Hollandse bemiddeling van dezelfde oervaderlijke Godheid afstamt. Touché

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2022/02/brownies-in-the-ban/

Ware Woorden – Wiere Wurden

https://fanvanfryslan.nu/wp-content/uploads/2020/12/verliefd.jpg

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2022/01/ware-woorden-wiere-wurden/

Nij fan fanvanfryslân

In het nieuwe jaar komt uit een nieuwe website met WOORDEN van HOOP en TROOST in bange dagen: positief bedoelde oneliners, onderliners, toevoegingen aan een bericht.

Ze zijn te selecteren, te hertalen in elke vertaaltaal via Google-Lens. En meestal kun je die hertaling daarna ook nog beluisteren.

HIER EN NU een proeftegeltje.

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2021/12/nij-fan-fanvanfryslan/

Vooruit naar Woorden van Hoop & Troost

Tegel-achtergronden als deze kun je gaan vullen met je eigen Woorden van Hoop 7 Troost in deze bange dagen, als steuntje in de rug van anderen. Met een beetje hulp komt er begin 2022 een nieuwe website …. totaal.site voor ook jouw creatieve bijdragen.

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2021/12/vooruit-naar-woorden-van-hoop-troost/

WARE WOORDEN ONLINE

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2021/12/ware-woorden-online/

Laad meer