Bidden & Werken voor Lwd 2018 ( ‘lesa mi, helpe mi’)
De culturele hoofdstad van Europa is een KUNST-evenement. Jaarlijks worden één of meerdere steden uit verschillende landen gekozen voor culturele hoofdstad van Europa. Voor 2018 mogen Nederland en Malta een Europese Culturele Hoofdstad aanwijzen.
In oktober 2012 is in Leeuwarden een samenvatting van het BIDBOOK Lwd 2018 gepresenteerd over Leeuwarden als Culturele Hoofdstad van €uropa 2018. Het volk, volgevoerd met een wagonlading stamppot/worst/spek, werd onder het netwerken verstrooid met enig dicht-, dans- en zangwerk.
De €uro-motor van de mogelijke activiteiten in 2018 zou het economisch eigenbelang van industrie en middenstand moeten zijn. Geselecteerde cijfers uit eerdere CH-activiteiten ( Rotterdam 2001, Brugge 2002, Luxemburg en Sibiu 2007, Liverpool en Stavanger 2008) zouden die economische winst moeten rechtvaardigen. Afgaande op die gegevens zou Leeuwarden CH2018 zo’n 2-3 miljoen belangstellende eurobesteders moeten kunnen genereren. Die mensen zouden dan enige dagen hier een aantrekkelijk onderdak, beter dan een camping, moeten kunnen vinden. Voor de verwachte miljoenen bezoekers moet er slaapgelegenheid zijn. Verruiming en verbetering van het huidige aanbod aan verblijf- en overnachtingsmogelijkheden zal binnen de komende vijf jaar wel lukken met het project Hotel Fryslân, waarbij nu leegstaande gebouwen als kerken, scholen, boerderijen worden ingericht. Tenminste ALS er na 2018 nog een gebruiksmogelijkheid zal zijn voor die overnachtings-gelegenheden.
Nu rijst de vraag of de nu gepresenteerde cijfers wel representatief zijn voor ook de niet-vermelde CH-evenementen in de niet-vermelde jaren. Hierbij een overzicht: http://en.wikipedia.org/wiki/European_Capital_of_Culture
Bij een aankomend jaarlang-evenement als LWD 2018 gaat het misschien vooral om KANSEN te grijpen. Kansen vanaf nu om Friesland voor altijd goed “op de kaart te zetten”, kansen te benutten om achterstanden in te lopen. Kansen om te behouden wat verloren dreigt te gaan. Uiteraard binnen het thema CULTUUR, waarbij de DIVERSITEIT voorop zal moeten gaan.
Nu heeft Friesland een vooral eigenzinnige cultuur. De taal van de Friezen, het Frysk, is een minderheids-taal. Juist de taal schept eenheid in een gemeenschap. Taal is de sleutel tot contact en communicatie, communicatie is de sleutel tot participatie. Taal raakt in hoofd en hart. In dit verband is het dus nodig om het gebruik van de gebieds-eigen taal te versterken en de zicht- en hoorbare uitdrukkingen daarvan te benadrukken.
Taal is de sleutel tot contact, communicatie en participatie.
STOERE TAAL EN MOOIE WOORDEN.
Criteria. Een vereiste van de jury (bestaande uit ministers van cultuur uit de EU) betreft de inhoudelijke kwaliteiten van het aangeboden CH-programma. Het dient EEN DUURZAAM POSITIEF effect te hebben op stad én regio. Interesse en participatie van inwoners in het project zal moeten worden bevorderd. Er dienen meer contacten te komen tussen lokale kunstenaars en inwoners van de Europese regio’s.
In het “landschap van Europese talen” gaat het niet alleen om het gebruik van de eigen taal en dialect (het Frysk, het Stellingwerfs, het Bildts, het Liwadders…..) thuis en op straat, maar ook op school, in bedrijf, bij de overheids-instanties. De hoorbare en ZICHTBARE AANWEZIGHEID van de inheemse taal en dialecten zal versterkt moeten worden. In de aangeboden samenvatting van het “biedboek” is daarvoor aangegeven: “meertaligheid maakt Friesland zo bijzonder. Meertaligheid is een onverbrekelijk onderdeel van de Friese identiteit en de FRYSKE MIENSKIP”.
Alle kennisinstellingen zullen hun krachten moeten bundelen om de BEWONERS van deze provincie te motiveren en in staat te stellen om hun taalgebruik door te geven. Bovendien is de Friese meertaligheid (in het onderwijs ABN, FRYSK EN ENGELS) een goed startpunt voor een van de grootste uitdagingen van de 21e eeuw. Het hele bouwwerk voor Lwd 2018 moet uiteraard vóór 2018 klaar zijn: vanaf een stevig, in de mienskip verankerd fundament, opgericht en ingericht voor de niet onverwachte miljoenen bezoekers. En daarbij zou geheel Friesland moeten kunnen profiteren van die opbouw: ervoor, tijdens én vooral er na. Daarbij gaat het ook om de toeristische infra-structuur: attractiewaarde, accommodaties, enz. Het culturele aspect van Lwd 2018 zou evenzo blijvend moeten zijn. Van groot belang daarom is niet alleen de -zeker voor de gasten- een ruim cultureel aanbod gedurende het gehele jaar 2018, maar ook een geregelde, structurele VOORTZETTING van faciliteiten en activiteiten in volgende jaren.
Enerzijds zou na 2018 een mogelijke leegstand van een half miljoen extra hotelkamers een probleem zijn. Anderzijds hebben in 2018 alle toeristen bij elkaar gedurende een heel jaar niet bijzonder veel aan een enkeldaags lokaal cultureel of zakelijk evenementje. Er zal HARD moeten worden gewerkt om de gestelde culturele doelstellingen te bereiken. De organisatie moet goed doordacht worden opgebouwd.
Op mij komt de tot nu toe gevolgde gang van zaken over als een toneelstukje in het circus MIENSKIP met alleen nog een schouder-aan-schouder-openingsshow. Zo van “we willen in de toekomst iets gaan doen”. En voor dat iets-isme moeten we eerst nog geschikte toppers zien te vinden.
Maar misschien moet er eerst maar eens worden gecommuniceerd met de inwoners van de óók deelnemende “cultuurkernen” Smallingerland, Dongeradeel, Franekeradeel, Heerenveen en Súd-West Fryslân. Ja…de ambities van Ljouwert waaieren uit over de hele provincie naar andere gemeenten, die wel moeten meebetalen, maar tot nu toe niet betrokken zijn bij dit “cultuurfestijn” in 2018. Leeuwarden kan “het” niet alleen , maar het zal ook niet de bedoeling zijn, dat de aanschuivende gemeenten zouden moeten dokken voor een “Liwadder feesje” en daar NIETS voor terugkrijgen.
Het zal alle betrokkenen een forse kater opleveren als Lwd 2018 niet zal doorgaan of als sterk uitgekleed, armetierig cultureel variant omdat 90% van de middelen wordt besteed aan de organisatie en er daardoor vrijwel niets overblijft voor het hoofddoel: structurele versterking van de sociaal/culturele infrastructuur en het kunnen tonen daarvan. Na de afbraak van culturele voorzieningen in Leeuwarden compenseert een commerciële kermis van darmkronkelende lawaaimuziek, ééndagsevenementen in een atmosfeer van bier, patat en vette worst niet zoveel.
-n.b: Het bezoek en verblijf van 180.000 festivalgangers voor het muziekfestival Tomorrowland in Boom-Belgïe zou in 2013 70,6 miljoen euro opgeleverd hebben voor de Vlaamse economie.
29 oktober 2012: De Leeuwarder gemeenteraad ging in meerderheid akkoord met de plannen. ALLEEN: de financiering ervan was nog lang niet rond.
Op 30 november 2012 werd bekend gemaakt, dat Leeuwarden een serieuze kandidaat zou zijn kon doorgaan naar de tweede selectie-ronde. En dat Friesland het niveau van zaklopen, koekhappen en ringsteken op €uropese schaal zou kunnen overstijgen. Na 9 maanden groei ( hard werken ) volgt het finale besluit in 2013.
April 2013. De Leeuwarder Courant berichtte dat het finale bidbook voor de internationale jury in de geboortefase was. Daarin zou extra aandacht zijn voor taal en literatuur. Dode dichters en schrijvers en buitenlanders worden voor het voetlicht gezet. Jammer dat er nog niet zoveel aandacht is voor LEVENDE DICHTERS. uit Friesland. IETS-isme: de organisatie houdt nog wel een slag om de arm: als ALLE inspanningen en kosten de jury niet kunnen overtuigen dat Leeuwarden dé culturele hoofdstad 2018 van Europa moet worden, dan….is er wel de winst dat de Provincie en de Gemeente Leeuwarden op beleidsgebied IETS samen hebben gedaan.
23 Juli 2013. De aangevulde, verbeterde en uitgebreide versie van het biedboek werd aangeboden.. Vanwege de eis tot een groter internationale impact werd als slogan gekozen: Criss-Crossing-Communities en de titel: IEPEN MIENSKIP.
Om in het “nieuwe Hollands” verder te gaan: de thema’s in het bidbook zijn: 1. Nature and culture, 2. City and countryside, 3. Community and diversity.
En dan komt er to Explore the North een City and Countryside-flag en Eleven fountains in the eleven Frisian cities. Oerol zal the Sense of place invullen in de categorie Nature and culture. En dan gaat het Language lab over taal en literatuur met als zijlijntjes Lab LWD en Royal Friesian over dode persoonlijkheden van Friese afkomst zoals Mata Hari.
November 2013: De Friese 2e-kamerlobby van de PvdA bedacht in de gauwigheid, dat het wel mooi zou zijn als de verwachte vloedgolf aan toeristen voor LWD2018 per CH-CH-trein kunnen worden aangevoerd. Het lijkt me goed als allereerst wat meer echte cultuur naar LWD zou worden getransporteerd. Gister bezocht ik het Rijksmuseum in Amsterdam. Met heel veel andere cultuurliefhebbers. Naar mijn bescheiden inzicht zal LWD over geheel 2018 blij moeten zijn met de aanloop aldaar van één week.
De Leeuwarder politieke partijen maken zich grote zorgen over de financiering van het project. Ze willen geen cent meer bijdragen dan € 5 miljoen. Er is een toezegging van € 2 miljoen (Europa) en naar verwachting € 7,5 miljien (Rijksbijdrage). Potentiële sponsors hebben wel toegezegd, maar er is nog geen bedrag gestort en moet alsnog bijeen worden gesprokkeld. De vraag is dus of het bedrijfsleven wel voldoende economisch rendement verwacht van de investering in het project. De complete financiering is op € 80.000.000 begroot. gerekend met een EXTRA toeloop van 2.000.000 bezoekers, zou door een EXTRA besteding van € 40 per persoon ofwel € 80 per stel, er uiteindelijk geen schuld resten.
Op woensdag 21 mei droeg minister Bussemaker (minister van onderwijs, cultuur en wetenschap) Leeuwarden officieel voor als Culturele Hoofdstad van Europa in 2018. De OJCS raad (Raad voor Onderwijszaken, Jeugd, Cultuur en Sport) die in Brussel vergaderde, wees de stad Leeuwarden vervolgens definitief de titel toe.
21 mei 2014: Het is nu écht officieel. Leeuwarden kreeg vandaag in Brussel de titel Culturele Hoofdstad van Europa 2018, dus: HANDEN UIT DE MOUWEN. Eind 2014 zouden de kantoren van de uitvoerings-organisatie van Kulturele Haadstêd werkbaar moeten zijn, hoopt de Chief Executiive Officer ad interim Paul Visschedijk.
18 april 2015. De executing crew is met 17 medewerkers compleet., maar nu al komt de betaling van hun diensten in de knel. Van de begrootte kosten voor LWD2018 is ongeveer de helft binnen, de rest van de gelden moet komen van de deelnemende ANDERE gemeenten en van private sponsoren. Waarschijnlijk is het heikele punt dat niet alle 41 projecten kunnen doorgaan omdat financiering ervan nog lang niet zeker is.
Van 41 projecten worden- vanwege de lange voorbereidingstijd- eerst maar 21 opgestart. Deze projecten krijgen een klein budget voor de planmatige uitwerking. De organisatie start met het aantrekken van sponsors en fondsen om een totaal-budget van € 74,3 miljoen ( denkelijk eerder € 80 miljoen) ter beschikking te hebben. Eerst gaat het om zes landschaps-projecten in en om de Waddenzee onder de naam Sense of Place en een opera over de spionne Mata Hari. Vanaf 2016 ontstaan er dan aanvullende evenementen als een tentoonstelling Da-Da- Drachten, een expositie over de schilder Laurens Alma Tadema en over Mata Hari in Leeuwarden.
THATS ALL THERE IS, FOLKS. Crisis-cross your fingers.
mei 2015: De artistiek direkteur Lieven Bertels (Vlaming) is maar weer eens uit Australië overgevlogen om te vertellen dat hij ergens in 2016 wel eens gaat uitzoeken met welke (zes of zeven) van de 41 bidboek-projecten Leeuwarden de aandacht wil trekken van de toer-operators. Hij verklaarde dat CH2018 een volksfeest moet gaan worden. De financiering (€ 74 miljoen) is nog lang niet rond, dus misschien kunnen niet alle projecten uitgevoerd worden.
april 2016. De financiering komt maar niet rond. Diverse projecten werden geschrapt. Er is een vacature voor een fondsenwerver, maar die gaat pas in september 2016 aan het werk.
De leiding van organisatie wordt nu overgedragen aan de nu nog immer afwezige Vlaming Lieven Bertels, tegelijk met zijn rol als Cultural Director. Lieven zal zich laten bijstaan door huidig financieel directeur John Bonnema, wiens rol wordt verbreed tot Managing Director. De rol van Oeds Westerhof, als directeur legacy, wordt voortgezet.
-Er zijn meer dan 600 plannen/ideeën ingestuurd waar medio 2015 m.i. nog niet op is gereageerd. En er zullen nog heel wat activiteiten moeten worden aangezwengeld om CH2018-Leeuwarden voor toeristen sowieso interessant te maken. Een lintje doorknippen bij de opening van een fontein of een lokaal iepenloftspul van een paar uren is dat niet. Alleen al de realisatie van de in het bidbook opgevoerde projecten zal een hele toer zijn.
Het is niet te hopen dat de uitvoering van de mooie plannen door tunnelvisie van de top, zonder tegenspraak eerst alleen gericht op het behalen van de titel en het optuigen van de benodigde organisatie, nog langer blijft stagneren.
Zomer 2016. Organisatorisch pal vóór 2018 zou het in Friesland moeten bruisen en vlammen van activiteiten en berichten m.b.t. LWD CH2018. Niets is minder waar. Het is doodstil: de organisatie in in zomerrust. Dat geldt ook voor de activiteiten van de stichting Merk, verantwoordelijk ook voor de toeristische promotie van dit jaar-evenement.
April 2017: Eindelijk wordt het Provinciehuis wakker en gaat een werkgroepje kijken of er van de mooie plannen (45 top-down en 864 bottom-up) nog iets terecht komt. Er resteren (realistisch gezien) nog maar ca 600 werkbare uren ter voorbereiding van het Fries-culturele jaar-evenement.
Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.fanvanfryslan.nl/wordpress/2012/10/bid-voor-ch2018/