ANNO 2007: Het ZEPP-project te DRACHTEN, aangewezen voor afvang broeikasgas CO2.
Minister Van der Hoeven van E Z heeft drie proefprojecten aangewezen voor het afvangen en opslaan van het broeikasgas CO2. Voor het opstarten van een elektriciteitscentrale op aardgas in Drachten, waarmee 120 miljoen euro gemoeid is, is een subsidie beschikbaar van €10 miljoen.
De voorwaarde voor een definitief groen licht is echter een nóg belangrijker subsidie (max. € 30 miljoen) vanuit het Fonds Economische Versterkingen (FES). Het investeringsbedrag in Drachten is voorlopig € 120 miljoen. De centrale gaat volgens het CPB maar twintig jaar mee en zal ongeveer € 348 miljoen kosten.
Er kunnen heel veel redenen zijn om dit project NIET te ondersteunen:
1. Het is niet voor het eerst dat CO2 in een gasveld zou worden teruggepompt *) Maar deze ZEPP hanteert een EXPERIMENTELE technologie, waarbij de “apparatuur” nog steeds niet volledig is uitgetest. De benodigde revolutionaire Siemens stoomturbine wordt nog in de V.S. ontwikkeld, getest en zou pas in 2013 gebruiksgereed zijn. Tot dan wordt CONVENTIONEEL gewerkt en is deze ZEPP dus GEEN zepp.
*) Sinds 2004 schijnt de oliemaatschappij GDF Suez 20 Kiloton CO2 per jaar terug te pompen in het onderzee gasveld K 12-B nabij Den Helder. Nogepa berekent een off-shore opslagcapaciteit van 900 MegaTon. Nederland schijnt 200 Megaton CO2 per jaar uit te stoten. Ergo: in een half decennium kunnen ALLE velden vol zitten. En wat dan?
2. De landelijk onbelangrijke project-ontwikkelaar (SEQ) zelf heeft geen praktijk-ervaring in boortechnieken en beheersing van dit experimentele proces.
3. Er moeten twee kostbare gastransport-en injectieleidingen, samen ongeveer dertien kilometer, worden aangelegd van/naar een verlaten,bijna leeggeput, aardgasveldje bij het landelijke plekje De Wilgen-Drachten. De exacte route is niet bekend gemaakt, maar zal mogelijk onder de luxe woonwijk De Sanding gaan lopen. De bewoners daar weten nog van niets. De locaties van centrale en veld zijn via Google te vinden met de steekwoorden: ZEPP DRACHTEN POWER POINT.
4. Het gaat aanvankelijk om een conventionele winnings-techniek. Pas in 2013 of zo zou het broeikasgas CO2 worden geproduceerd en onder een druk van 21 -150 bar het veldje weer ingepompt. Het is maar zeer de vraag of daarmee (ca. 2 kilometer voorbij de inlaat) EXTRA aardgas uit het veld opgevangen kan worden. De mogelijkheid dat het toegevoerde CO2 zijdelings ontsnapt (nabij het invoergat, langs de plaatranden of via breukvlakken in de bedekkende zandsteenlaag) lijkt me goed mogelijk.
En: eerst wordt aardgas conventioneel verbrand, waarbij CO2 in de atmosfeer wordt geloosd. Van een ZEPP (geen CO2-emissies) is dan GEEN SPRAKE.
5. Er kunnen nieuwe ( nog onbekende) risico’s zijn. De verbranding ( met zuivere zuurstof onder ZEER hoge temperatuur) van het te winnen aardgas, zal dus niet nu, maar pas LATER zijn. Het is de vraag, of de nu beschikbare materialen de daarbij gevormde hoge proces-temperatuur van 1500 gr C. en de agressiviteit van het 95-99 % zuivere CO2-gas, kunnen weerstaan. De agressiviteit van het -aan de diepe aardlagen- toegevoegde, nu bijna pure CO2 kan ook de bovenliggende steenzoutlaag aantasten en daardoor lekkage veroorzaken. De eerste vijf jaren kan misschien geen gas worden gewonnen omdat op dit moment de gasdruk van het veld té laag is. ALS gaswinning later wél mogelijk is,dan zal dat aardgas aanvankelijk op de conventionele manier worden verbrand, waarbij het CO2 – zoals te doen gebruikelijk- in de lucht wordt uitgestoten.
6. Bij dit proces ontstaat een grote hoeveelheid proceswater van hoge temperatuur. De lozing van dit “koelwater” zou problemen kunnen geven op de Friese boezem (met vrijwel stilstaand water), zeker als er ook nóg twee lozings-bronnen van heet water bij komen (de beide, ook in Drachten geplande biomassa-centrales) .
7. Deze ZEPP zou misschien het zeer hete productie-water wél kunnen leveren aan omringende industrieën, maar voor afname daarvan aan bv Kijlstra, Fenner-Dunlop of Philips is er nu ( in 2007) nog geen zekerheid. De project-ontwikkelaar publiceerde alvast wél een tekening , waarbij die afnames als vaststaand gesuggereerd werden. In 2008 trok ENECO zich terug uit dit project “omdat de afname van dat hete water niet mogelijk ” was.
8. Voor de verbranding bij zeer hoge temperatuur is zuivere zuurstof nodig.
Die zuurstof zal waarschijnlijk niet in flessen van veraf worden aangeleverd. Daarom zal óf inpandig óf aangrenzend een zuurstof-fabriek moeten worden gebouwd (voor leverantie “over het hek” van electriciteit heen en zuurstof terug). Het is de vraag of daarvoor een geschikt aangrenzend bouw-terrein beschikbaar is, en óók of er ooit toestemming voor bouw van een zuurstoffabriek zal worden gegeven. Over de noodzakelijke bouw van een zuurstof-fabriek werd in de aanvraag van de SEQ niet gerept.
9. De productiekosten voor de te leveren elektriciteit uit deze ZEPP zijn hoger dan normaal. Want bijvoorbeeld zuurstof-fabricage is een vrij kostbare aangelegenheid, evenals mogelijk transport van zuurstof per as en over grote afstand. Zeker voor de productie én het verbrandingsproces in deze ZEPP-centrale zelf, is nogal wat energie nodig. Want CO2-afvang, opslag, transport en injectie in het veld, verlaagt de rentabiliteit met 25% of meer. Het is dus maar de vraag óf er een netto energie-opbrengst is uit dit bijna-lege gasveldje.
10. Nogmaals: ook door de initiatiefnemers is gesteld dat aanvankelijk met conventionele techniek zal worden gewerkt. Dit zal zijn van 2010-2014. Tot dan zou deze fabriek GEEN ZEPP zijn.
Een stukje ZEPPropaganda
Mijn mening: dit is al een oud plan, wat eerder in de “ijskast” werd gezet toen een vroegere EZ-subsidieregeling werd ingetrokken. Alleen door deze nieuwere subsidie-regeling (2007) is het project voor investeerders mogelijk aantrekkelijk.Want zonder enorm veel gemeenschaps-geld (van VEERTIG miljoen euro) zijn er geen particuliere investeerders te vinden om er aanvullend óók nog TACHTIG miljoen euro in te steken. Het merkwaardigste is dat zeker tot 2013 conventioneel wordt geproduceerd en dat subsidie wordt gegeven IN AFWACHTING VAN een nu nog niet uit-ontwikkelde en toepasbare technologie.
Dus onterecht onder het etiket DUURZAAM.
Immers: voor het mogen openhouden van de kernenergie-centrale bij Borssele hebben de gezamenlijke electriciteitsmaatschappijen € 250 miljoen op tafel gelegd ter besteding aan DUURZAME energie-opwekkingstechnieken.
Productie en opslag van CO2 in DIT project is dat beslist niet.
De subsidie van 10 miljoen voor een ZEPP te Drachten komt dus indirect uit dat potje. Ook subsidie van € 30 miljoen uit ’t Fonds Economische Versterkingen is gemeenschapsgeld.
Na de start van de fabriek ( die “plant” is in het begin geen ZEPP-installatie) is later zeer kostbare, nieuwe apparatuur nodig; een soort raket-motor (de nog experimentele gasgenerator) nodig. De totale kosten kunnen oplopen tot € 348 miljoen.
11. Het permanente werkgelegenheid-voordeel van het project voor lokale werkelozen is miniem en veel minder dan voorgespiegeld. Werkgelegenheid vermindert en vermeerdert ook ZONDER dat een overheid faciliteert.
12. CO2 is een reukloos en verstikkend gas: het verdrijft zuurstof. En zonder zuurstof overlijden levende wezens. Daarom zijn er zeer stringente veiligheids-voorschriften nodig. Breuk van een opslagtank voor CO2 ( van een tankwagen, schip, trein) of de CO2-transportleiding zou een ramp zijn voor mens en milieu. Voorbeelden van bijna-rampen met CO2 zijn die van 2008 in Mönchen-Gladbach en Wuppertal. Zie de link: Als uit een rampenfilm
13. Bij een “bewezen” technologie zou CO2-opslag in allerlei (nog-in-exploitatie-zijnde) grote aardgasvelden kunnen worden gepompt. Met dan wel een ZEPP bovenop het veld. Ook leverantie aan tuinders-bedrijven (planten vreten CO2 en insecten overlijden eraan) is mogelijk en dat wordt ook toegepast. Ook zó is de gebruikelijke uitstoot in de lucht van zeer grote hoeveelheden CO2 te vermijden. CO2 wordt massaal industrieel afgescheiden (zoals bij Shell-Pernis), opgeslagen of men zegt dat van plan te zijn. Gevaarvol transport per as, vrachtschip uit de rest van Nederland en zelfs heel Europa naar Drachten behoort tot de reële mogelijkheden.
14. Hier in Drachten zou het te produceren broeikasgas CO2 gebruikt worden om een restje extra aardgas te winnen (een aardgas+-project). Zowel de (door de SEQ steeds hoger vermelde) schatting van winbare hoeveelheden aardgas, als ook de daarmee op te wekken hoeveelheid elektriciteit, zijn denkelijk een forse slag in de lucht en waarschijnlijk is die prognose bij lange na niet haalbaar.
Bij het TERUGPOMPEN van CO2 in het gasveld wordt later de CO2-concentratie namelijk altijd groter en na een poos té groot, waardoor gestopt moet worden. Het is zelfs de vraag of de CO2-concentratie in het veldje op dit moment (2007) al niet hoger is dan wenselijk. Rondpompen van CO2 ( winnen, injecteren, winnen, injecteren enz. onder subsidie-verstrekking wegens vermeden CO2-uitstoot of NOx-uitstoot) is m.i. de reinste waanzin.
Bovendien is het maar de vraag of dit veldje ongebroken is. Alleen in de grootste brok zou (en dan nog maar gedeeltelijk en misschien) CO2 geïnjecteerd kunnen worden. En dan ook nog tot vrij ver van de randen van de brok, dus ook vóór de onderkant én de bovenkant van de relatief DUNNE aardgashoudende zandsteenplaat.
Uitzetting en afkoeling van het geconcentreerde CO2 in de diepe ondergrond zou bij ijsvorming doorstromings-problemen kunnen geven. Ook mineralisatie van het bodem-materiaal door het agressieve gas is denkbaar. En wat te denken van het gewicht van 1 atmosfeer luchtdruk plus 2-3 kilometer aardlagen op de oorspronkelijk gashoudende zandsteenlaag? Het is bekend dat er overal bij gaswinning bodemdaling plaatsvindt. En dát betekent dat de poriën in de injectielaag dichtgedrukt kunnen zijn, dat het zandsteen keihard werd, waardoor er helemaal geen injectie mogelijk is.
15. Er is op dit moment bij deze toekomstige kostbare, lokale productie van stroom een over-capaciteit aan installaties en een tekort aan capaciteit in leiding-transport. Echte schone stroom uit waterkracht wordt in Noord-Nederland al ruimschoots aangeleverd via een onderzeese NORNED-kabel uit Noorwegen. De drie ( in Drachten geplande) “schone-stroom-centrales” zijn dan overbodig.
WELKE BESTUURDER ZIT HIER TE SLAPEN ?
WIE WORDT WAKKER VAN 1500-1133 GRADEN CELCIUS?
WAAR ZIJN ZE MEE BEZIG?
WIE HELPT OM NOG EEN BEETJE MEER TEGENGAS TE GEVEN?
In dit weblog ONLINERS uit FRIESLAND las u meer over de ZEPP in:
ofwel:
Medio 2009: Wouter van der Waal van de SEQ heeft een bouwaanvraag ingediend bij de gemeente IJmuiden voor de bouw van een Zepp bij Velzen.
Voordeel van die locatie zou zijn:
-aanwezigheid van puntpronnen (CO2-uitstoot),
-aanwezigheid van een zuurstoffabriek,
-mogelijkheid tot warmte-afname,
-een nabijgelegen off-shore gasveld.
April 2010: een proef in Duitsland met oxy-fuel verbranding van bruinkool om daarmee CO2 af te vangen ( een test-installatie van Vattenfal bij Schwarze Pumpe) is na protestacties van omwonenden afgeblazen.
November 2010: De tweede proef in Nederland voor CO2-opslag ( die te Barendrecht) wordt gecanceld.
ANNO 2011: Het ZEPP-project is geflopt. Voor meer info over CO2-opslagprojecten: zie op de uitgebreide site http://co2opslag.wordpress.com/
