ELKE MEDAILLE HEEFT ZIJN KEERZIJDE
In de ogen van beleidsmakers mankeert er altijd heel wat aan bestaande voorzieningen, maar hun broedoven-vers en vernieuwend concept zou daarvoor alle oplossingen bieden. Die visie geldt dus voor dat hopeloos verouderde plan en merkwaardig genoeg zal het even later ook wel weer voor dit fantastische, nieuwe plan gaan gelden. Want ook dát is mensenwerk. En dus worden er fouten gemaakt. Soms zeer ernstige…… zal pas later blijken.
Het komt me daarom voor dat men, bij de uitwerking van plannen met een grote impact op de maatschappij, omzichtiger te werk zou moeten gaan. Achterdochtig, verder kijkend dan de bestuurlijke neus lang is naar mogelijk misbruik en kwalijke gevolgen.
Vaak ligt een blinde vlek ten grondslag aan het falen van een schijnbaar goed idee. En een blindelings vertrouwen in de goede keus van de uitgangspunten door iemand anders. Omdat bij veel besturen niet voldoende menskracht en expertise voorhanden is, worden vandaag de dag talloze plannen extern, door project-ontwikkelaars bedacht. Die plannen worden domweg GEKOCHT. En die koop wordt dan vrijwel kritiekloos omarmd, mede omdat het aankoopbedrag moet worden gerechtvaardigd. Een controle-orgaan als een gemeenteraad heeft echter meestal onvoldoende tijd, interesse, inzicht, expertise en kritische zin in huis.
In Sittard is vorige week ( 100507) een biomassacentrale door brand verwoest na ontploffing van de oververhitte voorraad koelolie. Met de bouw van die fabriek was het gemeentebestuur akkoord gegaan. Een mogelijke oververhitting en de gevolgen daarvan waren dus niet voorzien.
In Drachten zijn aan de orde tenminste drie projecten in de energie-sector: de bouw van een biomassa-centrale, van een ZEPP-centrale en van een vijftal supergrote windmolens. Over deze projecten is, voor de doelgroep de burger, alleen in de landelijke en provinciale pers gepubliceerd. Vol beloften in hoera-stijl. Verhalen omgeven door afleidende rookgordijnen en vrijwel volledig aangegeven door de project-ontwikkelaar zelf. Zo van: hiermee lossen we het mondiale CO2-probleem wel eventjes op. Of: we werken met onze methode alle biologische reststof-overschotten in Nederland wel even weg. Of: Met vijf vijfendertig metershoge windmolens wordt een grote bijdrage geleverd aan de gemeentelijke inspanningsverplichting voor het Kyoto-verdrag.
Bij het Smallingerlandse plan voor de bouw van een biomassa-centrale (plan Verhave) gaat het om een nog niet bewezen techniek. Er zou een sterk-geconcentreerde kunstmeststof worden geproduceerd, waarbij m.i. gedegen moet worden gekeken naar het opslagprobleem/ontploffingsgevaar. Want zelfs rottingsgas van een groenbak schijnt explosief te zijn. Verder is voor dit plannetje zowel de verkrijgbaarheid van de grondstoffen (varkensmest en biologische restanten van de supermarkt) als de afzetmogelijkheden van de producten (heet water op de Friese boezem, afval-sinters en de kunstmeststof) problematisch. De belangrijkste vraag is echter of het vervoer van de benodigde afvalstoffen uit Zuid-Nederland (Brabant, Zeeland) niet méér CO2-uitstoot veroorzaakt, dan bij het project als besparing wordt verondersteld.
Bij het lokale plan voor de bouw van een experimentele ZEPP ( dat is stroomopwekking zonder CO2-uitstoot in de lucht) is het de bedoeling dat het vervelende broeikasgas CO2 ondergronds wordt opgeslagen. In een aardgashoudende zandsteenlaag. Uit een bijna-leeg en daarom verlaten veldje wordt eerst een restje aardgas gezogen en verbrand, waarbij CO2 ONTSTAAT. Dat CO2 moet in het veld worden terug-gepompt, aardgas moet worden aangezogen, er moeten lang, dubbel pijpleidingstelsel worden gelegd en geboord.
Bij dit project zou m.i. eerst onderzocht moeten worden in hoeverre deze techniek behalve “CO2-neutraal”ook energie-neutraal is. Want misschien kost dit proefproject ook meer energie dan het oplevert. Een langdurige, aanvullende grote opbrengst van aardgas uit deze gashoudende zandsteenplaat zie ik niet zitten. En daarmee ook niet een forse CO2-opslagmogelijkheid. Want ik heb mijn bedenkingen tegen de voorspiegeling van de project-ontwikkelaar dat het CO2-gas al het resterende aardgas dwars door die zandplaat zal vooruitduwen, vanaf het inlaatgaatje netjes in de richting van het uitvoergaatje twee, drie kilometer verderop.
Bovendien zal de bouw van deze ZEPP (plus een aanleunende fabriek voor het maken van zuivere zuurstof) moeten worden bekostigd. En de productie van zuurstof kost normaliter veel kostbare energie. Ook hierbij is de afname van de eindproducten (heet water op de Friese boezem, warmwater aan het omringende industrie-gebied en stroom aan het net) nogal dubieus.
Voor wat betreft de bouw van torenhoge windmolens naast een nieuwe laagbouw- woningwijk. Horizonvervuiling, geluidsoverlast? Jazeker. Belangrijk ook is de bedrijfs-onzekerheid (stil-legging voor reparaties en: het waait hier toch niet altijd). En: de bouw ervan is nogal kostbaar. Voor mij telt, dat het neerzetten van windmolens in onbewoond gebied (Sahara, Siberische toendra’s, desnoods het Friese waddengebied) menslievender is. Want electro is simpel via een draadje te vervoeren en verderop lust men er ook wel stroompap van.
Het komt me voor dat in veel gevallen dit soort projecten alleen gerealiseerd kunnen worden met een groot kapitaal aan subsidies (onze belastingcenten) plus durf-investeringen door de particuliere geldschieters. En, ook al zeggen ze van wel, investeerders geven geen cent om het milieu en geen cent voor zo’n project, totdat ze denken er flink aan te kunnen verdienen.
Het allerbelangrijkste is, dat deze Nederlandse milieusparende pogingen mondiaal gezien helemaal niets uitmaken. Nou, misschien 0,0001% reductie. Want de grootste vervuilers geven niet thuis. In het buitenland niet en ook in ons landje niet. Vandaag werd bekend dat jaarlijks de CO2-uitstoot mondiaal gemiddeld met 3,1 % GROEIT i.p.v. afneemt en dat is erger dan in het ergste scenario.
Smoesjes, dat voor duizenden gezinnen GROENE stroom zal worden geproduceerd, slik ik niet. Want hier is de meeste energie nodig voor de bouw en productieprocessen. CO2-afvang maakt stroom alleen maar duurder. Ook voor de Smallingerlanders kost elektro alleen maar meer. En die stroom wordt óók deels opgewekt in milieuvervuilende kolengestookte en kernenergie-centrales. Het aanpraten van een vals bewustzijn over hoognodige vermindering van de CO2-uitstoot zal bij mij niet lukken.
Want nog steeds slingeren de Nederlandse kolen-en gasgestookte centrales enorme hoeveelheden broeikasgas de atmosfeer in. Tijdens het opwekken van de in Nederland benodigde energie wordt jaarlijks naar schatting 200 miljoen ton CO2 geproduceerd en in de atmosfeer geloosd. Een opslag door de grote maatschappijen van hooguit een derde deel daarvan in de bron van afkomst zou pas in 2040 aantrekkelijk én technisch mogelijk kunnen zijn.
Zelfs bij een, ogenschijnlijk zeer milieuvriendelijke activiteit als compostering van GFT-resten kunnen er milieubelastende gevolgen zijn. Als ik bijvoorbeeld eens grofweg bereken hoeveel groenbakvoer vanaf 2008 naar Drachten kan worden aangevoerd voor compostering ofwel vergisting in één enkele biomassacentrale, dan kan dat oplopen tot 300.000 ton. Met een vrachtwagenlading van 30 ton per keer en visa-versa dan zijn dat jaarlijks 20.000 vervoersbewegingen. En dan hebben we het nog niet gehad over het vervoer later van geproduceerde stoffen ( compost, afvalstoffen, meststof) van zeker 100.000 ton. Al de daarvoor gebruikte vrachtwagens verbranden heel wat diesel-energie, gooien heel wat roet, fijnstof en CO2 de lucht in.
En dat is precies wat de bestuurders niet meer willen. Zeggen ze.
Om die redenen is een goede, eerlijke publieke voorlichting beslist nodig. Gelukkig deelt de gemeenteraad die mening en organiseert aanstaande 24 mei 2007 in de Drachtster schouwburg De Lawei een hearing over diverse alternatieve energie-opwekkingstechnieken.
Voor het beter kunnen bekijken van de keerzijde van de mooi voorgespiegelde medaille zal Drachten nog ff moeten wachten. Anna Liese
Vrolijke noot: AL DEZE DRIE PROJECTEN in Smallingerland zijn NIET doorgegaan.
