Anno 1296.
Langzaam maar zeker eigenden de Graven van Holland zich toe, wat we nu Noord- en Zuid-Holland noemen. Pas toe ze het Friese gebied naderden werd tegenstand geboden. Willem van Mechelen, Bisschop van Utrecht, spoorde de West-Friezen aan om zich te verzetten tegen Holland. Met zijn leger belegerde en bemachtigde hij het slot te Muiden. Een forse legermacht uit West-Friesland veroverde en verwoestte in een korte periode daarna de sloten te Wijdenes, Eenigenburg en Nieuwendoorn. Medemblik werd belegerd, maar het beleg werd gestaakt bij nadering van een leger van Avennes. Vanwege een strenge vorstperiode werd dat leger noodgedwongen ontbonden.
Anno 1297. Avennes verliet Holland en de jonge Graaf Jan de Eerste, die kort daarvoor met een groot aantal Engelse schepen in Zeeland was geland, werd ingehuldigd als landsheer. Deze begon in de lente met de onderwerping van de West-Friezen. De legermacht van Graaf Jan van Avesnes won de slag bij Vronen, waarbij drieduizend West-Friezen omkwamen. Het dorp werd platgebrand, de inwonrs werden vermoord en verminkt achtergelaten. De overgebleven West-Friezen onderwierpen zich.
Bisschop Willem moest dit met lede ogen aanzien, maar hij trok nu naar Friesland ten oosten van het Vlie om de Friezen over te halen tot een veldtocht tegen Graaf Jan. Velen lieten zich ompraten door de gestelijkheid. De Friese vloot werd echter bij Monnikendam verslagen. Een deel van de schepen van de Bisschop werd vernield, het merendeel van de manschappen viel in handen van de vijand en Willem moest vluchten. Daarna kwam er tussen de beide rivalen een verdrag tot stand.
Intussen werd het verscheidene abten en geestelijken in Oostergo kwalijk genomen, dat zij de bevolking hadden opgezet tegen Graaf Jan. De stad Stavoren bleef in de gunst bij de Graaf omdat de stad buiten de kruistocht tegen Graaf Jan was gebleven.
Anno 1299. In naam van de jeugdige Graaf had Van Borselen vrijwel alle macht aan zich getrokken. Vanwege zijn haast om zijn macht en rijkdom tot het uiterste op te drijven, werd Van Borselen in Delft vermoord door het woedende volk. De jonge en onervaren graaf Jan, missend de sterke steun van Van Borselen en omringd door talrijke vijanden, was niet in staat om zich staande te houden.
De heerszuchtige Graaf van Henegouwen, Jan van Avesnes, wist zich op te werpen als voogd. Graaf Jan stierf kort daarna door nog onbekende oorzaak. Jan was kinderloos gestorven. Een familielid, Jan de Tweede, was nu gerechtigd tot het Graafschap. Door de edelen en steden van Holland werd Jan II ingehuldigd, waarbij de graafschappen van Holland en Zeeland werden ondergebracht bij het graafschap Henegouwen.
