Of die afvang feitelijk gebeurt is ook nog onzeker. Want de opslag van het INDUSTRIËLE afvalgas is ondergronds gepland. En – zoals bij kernafval- voor “tijdelijk”. In de woonwijk Carnisselande bij Barendrecht is massale weerstand gegroeid tegen deze snode plannen van Shell en de NAM. De plannen zijn AFGEWEZEN.

      Op de klimaatconferentie in december 2008 zal wel worden geprobeerd om de grootste CO2-vervuilers: de V.S., China, de E.U., Rusland, Brazilië, India, Japan mee te krijgen in een mondiaal streven tot CO2-reductie, maar of dat zal lukken? In de EU zijn landen, die volkomen afhankelijk zijn van steen- en bruinkool om stroom op te wekken. Reductie van CO2-uitstoot komt totaal niet in hun kraam te pas. En: in China zullen in 2009 mogelijk 1000 kolencentrales worden bijgebouwd. In het licht van die enorme milieu-vervuiling gezien maken alle ambities van Nederland tot uitstootvermindering van CO2 en warmte helemaal NIETS uit. En: we moeten ook nog maar afwachten of van díe ambities minstens 1/100 deel wordt gerealiseerd.

Dec. 2008: Oost-Europese landen gaan niet akkoord met een klimaatverdrag. Een volgende rem tot 2020 op CCS in de EU is het GRATIS uitdelen van CO2-vervuilingsrechten door nationale regeringen ( ook de Nederlandse ) zelfs aan de meest vervuilende industriën.
Dec. 2008: Industrie in de EU mag gratis CO2 uitstoten.
Juli 2009:   Door de economische recessie is er minder industriële activiteit, houden bedrijven emissie-rechten over, is de prijs ervan gedaald en werkt het systeem niet.

Juni 2012: De “handel” in emissierechten ligt volledig op z’n gat. De plannen voor CO2-afvang&opslag berusten op een hoge waarde van die rechten.

Om minder afhankelijk te zijn van olie- en gasleveranciers uit Rusland, Algerije, Libië en het midden-Oosten is het goed om ook de VERGETEN INHEEMSE BRONNEN voor schone energie aan te boren. Bijvoorbeeld: DE WARME AARDE ZELF. Geothermische energie en wel in eigen beheer. Zo te zien liggen er op het vlak van GEOTHERMISCHE ENERGIE enkele onbenutte mogelijkheden.  

Geothermische energie ofwel geothermie is synoniem met aardwarmte. Hoe dieper je boort, hoe warmer het wordt, ongeveer 3°C met elke 100 meter. Bij nóg grotere dieptes blijft de temperatuur constant stijgen.  Waarom is het zo warm ondergronds? Wel, de kern van onze aarde is in feite één grote kerncentrale, waarin uranium wordt omgezet in andere elementen, hitte en straling. De aardkern schijnt heter te zijn dan onze zon en is sinds de vorming nog minstens 3.000°C warm. Die hitte verwarmt ook de aardkorst rondom die kern en dát geeft 70% van de geothermische energie. Op sommige plaatsen komt de hete aardlaag heel dicht aan het oppervlak en als er dan een ondergrondse waterloop mee in contact komt, dan heb je een warmwaterbron.  Bij Nieuweschans is het water op 892 meter diepte al 36 graden C. Zo beschikken we onder onze voeten over een kacheltje met heel zuivere warmte. Aardwarmte gaan gebruiken voor het opwekken van elektriciteit en het  rondpompen van warm water (STADS- EN WIJKVERWARMING) is dus verleidelijk: de hittebron is immers onuitputtelijk, zuiver en altijd beschikbaar.

Duurzame energie

Geothermie is dus een vorm van DUURZAME ENERGIE omdat de aarde zelf zorgt voor gratis verwarming en omdat er geen CO2-uitstoot is. Er worden GEEN fossiele brandstoffen verbruikt (aardolie, aardgas ) behalve  voor het kleine elektriciteitsgebruik van de pompen. 

Nadeel: Geothermie moet TER PLAATSE worden verwerkt tot stroom of worden benut voor verwarming van gebouwen ,voor de teelt van gewassen, voor industriële processen……Ver transport van aardwarmte (warm water) is onzin, want de energie gaat tijdens het proces verloren (het water koelt af). Dus…bij een te grote afstand tussen de boring en de afname (industrie, kantoren, woningbouw)? Just forget it.

  De voordelen van het toepassen van aardwarmte zijn:
· Betrouwbaar· Gehele jaar door, dag en nacht beschikbaar
· Duurzaam· Spaart milieu en klimaat· Veroorzaakt geen hinder voor de omgeving
· Goed te combineren met andere energiebronnen
· Geen CO2-uitstoot; (enorme) besparing van gas
· Onafhankelijkheid van de gasprijs

Geothermie is : het gebruiken van de warmte van de aarde om huizen, kantoren of kassen te verwarmen. Om de warmte uit de grond te winnen wordt gebruik gemaakt van heetwater-houdende lagen in de ondergrond. Om die warmte te winnen wordt er geboord op een diepte tussen 1500 en 4000 meter. Daar is de temperatuur tussen de 50° C en 130°C. Op 2-3 km diepte is de bron al kokend heet.

Deze heetwater-voerende lagen zijn in grote gebieden in de ondergrond van Nederland aanwezig. De gebieden met zandsteen-lagen in Noord-Nederland zijn geschikt voor gebruik van geothermie. Er zijn 2 putten nodig: een productieput om het warme water op te pompen en een injectieput op mogelijk 2 km afstand om het afgekoelde water weer terug te pompen. De geothermische warmte wordt via een leidingnet gedistribueerd naar kantoren of woningen.

Juni 2008.  Geo-elektriciteit is in Nederland nog in een startfase. EZ boog zich over het warmtedossier. De insteek daarbij is, dat vergeleken met andere duurzame opties de gewenste CO2 besparingen met geo-warmte vermoedelijk gemakkelijker, en tegen lagere maatschappelijke kosten, gerealiseerd kunnen worden.
 
link:  Geothermie Friese Glastuinbouw

Van recente datum zijn er in Nederland slechts enkele plannen om met aardwarmte energie op te wekken. De toepassing van geothermie beperkte zich tot thermische baden zoals Nieuweschans.

December 2010. Onderzoeker Peter van der Gaag kwam nog maar eens met het idee voor een “geoboiler” om regenwater op te slaan in oude gasvelden.

Ook gevonden: “Nederland  heeft alleen laag-enthalpie vindplaatsen, met de hoogste temperatuur onder het oosten van Friesland (zo’n 95 graden Celsius). Verder vinden we warmwater-reservoirs in Noord-Groningen, de westelijke Waddenzee, Zuidoost-Drenthe, de Achterhoek, de Veluwe en Noord-Limburg. Sinds eind 2008 is de eerste Nederlandse mijnwater-energiecentrale in gebruik. Deze centrale in Heerlen werkt op warm water van 30 graden dat van 700 meter diepte uit een ondergelopen mijnschacht wordt opgepompt en wordt gebruik voor verwarming van gebouwen”.

 STELLING: Er wordt wel gesteld, dat ALLE oplossingen om in Nederland voldoende schone energie op te wekken voorhanden zijn. Maar in de benutting ervan heeft Nederland vergeleken met de omringende Europese landen een flinke achterstand. want aan vervuilende technieken zonder een beboeting van die veruiling wordt meer verdiend.

STELLING: Geothermische energie is snel uitgeput. Als geothermische warmte duurzaam benut zou kunnen worden was men al lang begonnen met de exploitatie en toepassing.
Reactie: Welnee, de energiemaatschappijen kunnen meer verdienen aan conventioneel opgewekte energie. Onderzoek naar en toepassing van geothermische energie werd tegengewerkt.

Reactie: Warmwaterbronnen zijn én kwa diepte én kwa afstand tot afnemers ( industrie en bebouwing) vaak zover van elkaar verwijderd dat het warme water teveel is afgekoeld. Het idee dat gebruik van aardgas voor verwarming kan worden afgeschaft is daarom niet-realistisch.

za 08 aug 2009 in DE TELEGRAAF:  enorme heetwaterbekkens onder Nederland ;Aardwarmte in overvloed

Nederland zit op een enorme bron van alternatieve energievoorziening met reusachtige ondergrondse heetwaterbekkens.  Met het oppompen van heet water kunnen al snel duizenden huizen of industriegebieden en kassencomplexen worden verwarmd . Maar de grote kosten voor realisatie spelen een belangrijke rol.

Situatie in Nederland..>FRIESLAND: 040908.  (Uit Energiegids)

Onderzoek heeft uitgewezen dat er onder het Friese eiland Terschelling 150 miljoen jaar geleden een vulkaan is geweest. De onderzoekers hebben vastgesteld dat er op ruim twee kilometer diepte een groot reservoir heet grondwater van nog 140 graden Celsius aanwezig is. Een daarboven te bouwen geothermische centrale is CO2-vrij en zet het hete grondwater om in energie voor centrale verwarming en elektriciteit.Voor meer informatie hierover: zie de link Geothermie voor Terschelling.

18-06-2008.            Texel denkt aan de winning en exploitatie van aardwarmte uit de warmwaterbron onder Texel. Naast energievoorziening biedt de bron kansen voor andere economische activiteiten, door gebruik van het bronwater in een kuuroord. Uit een nieuwsbericht, december 2008: De gemeente Texel wil een volledige duurzame energievoorziening op het eiland in 2020 realiseren. De warmwaterbron op diepte onder Texel  kan mogelijk een substantieel van de op Texel benodigde energie leveren.

210808:   Delftse studenten hebben onderzocht dat onder de TU Delft aardwarmte rendabel te gebruiken is. Het zou de universiteit 4,9 miljoen kubieke meter gas per jaar besparen, zo meldt Delta. Onder Delft bevindt zich op twee kilometer diepte poreus zandsteen, vol met water van maar liefst zeventig á tachtig graden Celsius. Het zit recht onder de campus en vormt een (vrijwel) onuitputtelijke en milieuvriendelijke energiebron. Bron: TU Delta.

150109-Leeuwarder Courant:   “De energiebron van gloeiend heet water is rendabel aan te boren in Leeuwarden, het kassengebied van N-W-Friesland, bij Dokkum en op Terschelling.

Er is ook elektriciteit mee op te wekken”.

Maart 2010: Kastuinders Hartman uit Sexbierum ontvangen € 1,5 miljoen subsidie voor het boren naar warm water op 3 km diepte. Met die geothermie wil het tuindersbedrijf  (biologische paprika’s en mini-komkommers) de gasrekening omlaag brengen, de huidige CO2-uitstoot verminderen door de kassen buiten het zomerseizoen via geothermie te verwarmen.

Op de afbeelding hierboven zie je een dergelijke behoorlijk grote warmwaterbel liggen nabij de Friese stad Dokkum (Dongeradeel). Een enorme onuitputtelijke en tot heden onbenutte bron van energie. Stel: je voert dat ondergrondse water van mogelijk óók 130 graden Celsius langs een met ammoniak gevulde warmtewisselaar. Al bij 14 graden verdampt een mengsel van water en ammonium, met de dampspanning daarvan kan een turbine en daarmee een stroomgenerator in gang gezet worden. De efficiëntie van omzetting van dat warmteverschil is misschien maar 5 procent maar het onbetaalbare voordeel is dat zo’n bron ALTIJD beschikbaar en schoon is…

DUBBEL DUURZAAM DUS.

Een belangrijke vraag is natuurlijk: WAAROM zijn deze al lang bekende bronnen van duurzame energie niet benut? Misschien hebben de NAM en de Staat daar geen belang bij? Het lijkt me nuttig dat we eens over allereerst het onderwerp AARDWARMTE gaan brain-stormen. Te brain-writen dan, via het Internet. Alle aspecten van het gebruik van geothermische energie kunnen daarbij aan de orde komen: de technische, wettelijke, financiële, bestuurlijke, idealistische, practische aspecten.

Het ambitieuze leiding en bekabelingsbedrijf Verkley uit Drachten wil zich middels de Northern Dutch Drilling Company gaan verdiepen in de Friese bodem. Om op termijn stoom te putten uit de aardwarmte van 120-160 graden op 4000 meter onder de zompige zoden. En: om kennis te verzamelen voor de oprichting van een kenniscentrum over aardwarmte.

April 2012: Verkley dreigt failliet te gaan ondanks een goedegevulde order-portefeuille ( € 18 miljoen aan opdrachten). De zusterbedrijven van Verkley waren in januari al failliet verklaard. De friese investeringsmaatschappij PMH-investments (Bart van der Meer) neemt Verkley over.  Bij het ministerie van Economische Zaken kwamen in april “toevasllig”ook twee aanvragen binnen voor een gebied van tegen de 4.000 vierkante kilometer elk. Eén ervan beslaat de hele ondergrond van de provincie Friesland, de andere omvat delen van Noord-Brabant, Utrecht en Gelderland.

Het grote probleem met geothermie ligt niet in de techniek maar in de onzekerheid op succes. De boorkosten zijn erg hoog. Ongeveer € 4 miljoen voor 4 kilometer pijplijn. Honderd procent zekerheid over het aantreffen van voldoende heet water is er niet. Daarom wordt er gewerkt aan een soort verzekerings-regeling die een deel van de kosten bij misboring zou kunnen dragen.

LC 290309: URK gaat investeren in geothermie. Van de NAM zijn uitgeprodu-ceerde gasvelden bij Luttelgeest opgekocht. De boorputten daarvan worden gebruikt om op een diepte van 1 kilometer aardwarmte te winnen voor energie-leverancie aan honderduizend gemeentelijke huishoudens.

Leeuwarder Courant 280109, voorpagina:

FRIESLAND boort “geisers” aan voor ijs en kassen.

Op vier plaatsen in Friesland zit op bereikbare diepte gloeiend heet water in de bodem: bij Sexbierum en Leeuwarden, in het Lauwersmeergebied en op Terschelling. De provincie trekt € 100.000 uit voor onderzoek naar exploitatie van deze ‘onontgonnen geisers’.

Het water staat onder druk en heeft een temperatuur van 110 graden. Doordat de nieuwe energiebron op een diepte van 2 tot 3 kilometer zit, is deze rendabel aan te boren. In heel Nederland zijn er momenteel ongeveer tien plekken waar aardwarmte te exploiteren is (geothermie).

Een deel van het geld gaat naar Sexbierum, waar het voornemen bestaat om de kassen met deze aardwarmte te verwarmen. Ook het nieuwe Thialf in Heerenveen wil voor het ijs gebruik maken van kokend water.

De ‘geisers’ kwamen aan het licht bij gasboringen. De toepassing is extra aantrekkelijk doordat met heet water ook elektriciteit is op te wekken. Het aangeboorde water is zout en moet daarom teruggevoerd worden. Ook is het -bovengronds aangekomen- inmiddels afgekoeld.

Het onderzoek van de provincie richt zich ook op andere grootschalige toepassingen in Noord-Nederland. Er wordt onder meer gestudeerd op een samenwerkingsverband tussen overheden en bedrijven en op de financiering van dergelijke samenwerkings-projecten.

 Fries Dagblad 070709:  Winning aardwarmte bij Sexbierum mogelijk.

Tuinders in het nieuw te ontwikkelen Friese glastuinbouwgebied Waddenglas kunnen gebruik maken van aardwarmte. De resultaten van een haalbaarheidsonderzoek van de provincie Friesland zijn positief. Het blijkt dat er zich op 3000 meter diepte een 200 meter dikke laag water bevindt met een temperatuur van meer dan 100 graad celcius. De winning van aardwarmte uit deze laag blijkt goed mogelijk.

En nu maar hopen dat deze bronnen in Friese handen mogen blijven.
Meer info:        http://www.vakbladvoordebloemisterij.nl/actuele-themas/aardwarmte

Maart 2009. Het Drachtster kabel- en leidingbedrijf Verkley wil in Drachten fabrieken gaan bouwen voor de productie van vezelversterkte kunststof boorbuizen. Het plan om voor een energiecentrale te Lauwersoog aardwarmte te gaan gebruiken is nog in een pril stadium.

De vleestomatenkweker Rik van den Bosch uit Bleiswijk bespaart sinds eind 2007 per jaar € 3 miljoen aan aardgas. Dit bedrijf omvat 25 ha kassen. Het hete water komt daar van 1700 meter diepte. Bij een kassen-cluster zou zoiets ook in Friesland ( bij Berlikum, Sexbierum? ) mogelijk zijn.

Januari 2010. Zo’n 4 kilometer onder de Eemshaven ligt een grote bel heet water die de potentie heeft om 350.000 huishoudens in de toekomst van stroom te voorzien. Dat meldde de Drentse gedeputeerde Tanja Klip vrijdag tijdens een symposium in Hoogeveen. Drenthe kwam de bel tegen tijdens een onderzoek naar haar eigen bodem, maar blijkt niets nieuws gevonden te hebben.

Volgens een woordvoerster van Groningen Seaports is de aanwezigheid van de bel water al een aantal jaren bekend en betrekt industrieterrein Fivelpoort bij Appingedam er zelfs al geothermische energie uit. Achter de schermen lopen er volgens de woordvoerster nog een aantal projecten om te zien wat er met het water, dat een temperatuur heeft van 150 graden Celsius, gedaan kan worden.

-Noot: gebruik van geothermie ipv kolenstroom is een uitweg voor de Groningers om af te komen van de vervuiling door verbranding van kolen. En: om af te komen van de zwaar becritiseerde CO2-opslag in Noord-Nederland. Het gebruik van de onzin-eenheid voor energie (stroom of gas voor “HUISHOUDENS”) moest nu maar eens worden afgeschaft. Ook de industrie kan best wat schone stroom gebruiken. Zeker in de Eemshaven.

22 april 2011 – Minister Verhagen van EL&I wil het gebruik van aardwarmte stimuleren en heeft daartoe een actieplan naar de Tweede Kamer gestuurd. Het is vooral een interessant en beknopt overzicht geworden van wat er allemaal gebeurt op dit vlak. Het ministerie kijkt of aardwarmte gestimuleerd kan worden middels de nieuwe SDE en of de garantieregeling kan worden versoepeld.

 Juni 2011. Uit DE WERELD MORGEN:

“Wetenschappers ontwikkelen een vorm van geothermische energie waarbij water vervangen wordt door CO2. Daardoor wordt niet alleen energie opgewekt, maar ook CO2 uit de atmosfeer in de grondlagen opgeslagen.

Geothermische energie maakt gebruikt van de bijna onuitputtelijke warmte die diep in de aardkost is opgeslagen. Er wordt diep in de aarde geboord en vervolgens wordt water naar beneden gepompt. Door de hitte verandert het water in stoom, dat vervolgens gebruikt wordt om turbines aan te drijven.

Noot: CO2-opslag veronderstelt PERMANENTE opslag. Daar is hier geen sprake van. CO2 wordt alleen gebruikt als MEDIUM voor energie-transport. CO2 moet eerst (tegen hoge kosten en energiegebruik) worden afgevangen en getransporteerd. Bij injectie van het superkritische CO2 zet dat gas uit tot het 600-voudige volume.
Dat is NIET zonder risico voor bodemgesteldheid. Bij uitzetting treed afkoeling van de omgeving op. CO2 kan dan inderdaad energie (warmte) opnemen. Maar tussen inlaatput en winput is de doorstroomsnelheid enorm traag: even traag als bij gaswinning uit een uitgeproduceerd gasveld.
Geothermie komt in Nederland voor op een diepte van 2-4 kilometer in de vorm van heet WATER. Bij oplossing van CO2 in water is er grote kans, dat het CO2 zich bol- en schotelvormig zal verspreiden en via waterstromen worden afgevoerd. In de tijd dat het zeer koude en later opgewarmde CO2 de afvoerpijp bereikt en het aard-oppervlak zal naderen, zal dit flink zijn afgekoeld. Er is veel toegevoegde energie nodig voor injectie ( pompen) en winning. Tenslotte zal ook het CO2 weer moeten worden afgevangen om te worden hergebruikt bij de injectieput. Is het nodig om daar gecomprimeerd gas te gebruiken, dan zal die compressie (en transport) nogmaals heel veel energie kosten.
Die benodigde energie moet worden opgewekt in bv kolencentrales. Die stroom-productie zorgt weer voor meer CO2-uitstoot.

Al met al: leuk theoretisch model, maar de praktijk is weerbarstig.

Medio 2012: Twee, tot heden niet publiekelijk bekendgemaakte partijen, hebben concessies aangevraagd voor onderzoek naar aardwarmte in EEN KWART van Nederland. Andere partijen kregen 13 week de tijd om “een concurrerende aanvraag” in te dienen. In augustus ’12 zouden de namen van de mysterieuze partijen bekend worden gemaakt en kan minister Verhagen (demissionair) een beslising nemen over een opsporingsvergunning. Op 12 april is een verzoek ingeleverd voor een opsporingsvergunning die een gebied van bijna 3.700 vierkante kilometer betreft, dat zich uitspreid over grote delen van de provincies Noord-Brabant en Utrecht (en een deel Gelderland). Twee dagen daarna is er een verzoek binnengekomen van Transmark renewable products B.V. om naar aardwarmte te mogen speuren in heel Friesland, en wel voor een gebied van maar liefst ruim 4.100 vierkante kilometer, met boring in N.O. Friesland tot 4 km diepte. Zie de kaart bovenaan deze editie.

In 2020 zou stroom uit geothermie lucratief kunnen zijn. want de techniek is kostbaar. Er moet geboord worden tot ongeveer 4 km diep waar een temperatuur heerst van ongeveer 150 graden. Het gaat dan wel om SCHONE ENERGIE, die nu nog ongeveer 4 keer zo duur is als stroom uit een kolencentrale. Kolencentrales zijn enorm vervuilend, zowel bij kolenwinning, -transport, -gebruik enz. Ook voor misbruik van aardgas voor electriciteit-opwekking moet op zeer grote diepten geboord worden. Het gastransport is kostbaar en ook is aardgas bij verbranding milieubelastend.

Mei 2013: PriceWaterHouse  berekent dat er wel 12 elektriciteit-centrales kunnen worden gesloten. Er wordt “vrolijk” doorgebouwd, maar al lang is er een overcapaciteit. Maar elke energie-maatschappij wil de eigen centrales behouden, ook al gaat het om de (sterk vervuilende) kolencentrales.