Anno 760.
De inwoners van de Friese landen, kon men grofweg indelen in VIER bevolkingsgroepen:
1. De Adel of edelen, in het bezit van grote landgoederen en bezittingen, hier en daar bedeeld met met ridderlijke hofsteden, sterkten en kastelen.
2. De Vrijelingen ( Vrijgeborenen of Vrije lieden) die eveneens hun goederen in vrijdom bezaten, maar die uitgesloten waren van de voorrechten van de edelen.
3. De Laten of Liten, voormalige lijfeigenen, die de landerijen van de Edelen of Vrijen in leen, pacht of huur gebruikten. Ze moesten hand- en spandiensten geven aan hun leenheren
4. de Slaven, zonder eigendom, ook hun persoon, vrouw en kinderen in eigendom bij hun meesters. Deze Slaven waren in grote aantallen ook in dienst van de kerken en kloosters.
De wetgeving was volledig ingericht op bestaan en het onderhouden van deze vierdeling. Zware wandaden, door de Adel begaan, werden afgedaan met lichte boetes. Maar omgekeerd was het “lagere” volk het slachtoffer van de “hogere heren”. Deze wetten waren ronduit willekeurig en onrechtvaardig. Zo werden persoonlijke beledigingen van de hogere standen veelvuldig tot zelfs zesvoudig zwaarder bestraft.
De omgangsvormen waren ruw, mensenoffers waren nog gangbaar. Ook om die reden waren- na de dood van Bonifatius en zijn metgezellen -onder het bewind van de Radbodussen maar weinig predikers bereid om zich in Friesland te wagen. In september 768 overleed Pepijn. Zijn zoon Karel verkreeg later dat deel van het Frankische rijk, wat bestierd werd door zijn oom Karloman, de broer van Pepijn. Ook Friesland behoorde tot dat rijksdeel. Vergeleken met de mensen in zijn omgeving was deze Karel uitzonderlijk lang, ongeveer een meter vijf-en zeventig en daarom werd hij Karel de Grote genoemd. Pas door de krachtige medewerking van deze vorst kreeg het Christendom in Friesland zijn beworteling. Ubbo, door Radbodus ontdaan van al zijn voorrechten, had een stil en vroom leven geleid omdat Radbodus uit vrees voor de woede van zijn onderdanen, hem niet had durven doden of verbannen.
Op een rijksdag te Worms werd besloten, dat Karel met een grote legermacht tegen de oproerige Saxers zou optrekken om hen te onderwerpen. Nabij de stad Osnabrug werden de Saxers verslagen. Maar toen later het gerucht ging dat Karel in de oorlog tegen de Saracenen gesneuveld zou zijn, ontstond er nogmaals oproer onder de Saxers en de Friezen.
In 775 werd Friesland geheel door Karel overwonnen en afhankelijk gemaakt en kwam er een eind aan de Koninklijke regering door de Friezen. Vele Friezen werden nu gedwongen door de Franken om mee te vechten tegen de Saxers. In de daaropvolgende oorlog kwamen meer dan tachtigduizend Saxers om het leven en moest de rest zich onderwerpen aan Karel de Grote.
Een bewerkt deel uit: Algemeene Geschiedenis van Friesland (Steensma, 1845)
