In het algemeen hadden de Germaansche volken weinig afbeeldingen hunner godheden, alzoo zij zulks onvoegzaam achtten, hetwelk ook door de Friezen nagevolgd schijnt te zijn. Echter hadden zij het vermaarde bosch Baduhenna, welligt tusschen Franeker en Harlingen om-streeks het dorp het dorp Herbajum gelegen, alwaar zij eene godin of eenen afgod van dien naam vereerden en er de beeldtenis van hadden. Ook vindt men van Fosta op Ameland, en den afgod Stavo te Stavoren dikwijls gewag gemaakt, welke hunne tempels hadden en vereerd werden. Overigens had men gewijde bosschen, waarin men de goden eerde zonder eenig beeld of zinnelijke voorstelling te hebben.
De Druïden of Barden waren hunne priesters en geleerden, die ook de godsdienst waarnamen en alleen hare geheimen wisten. Deze muntten in kennis, hoe gebrekkig dan ook, toch verre boven de anderen uit, en maakten eenen stand op zich zeIven uit. Deze Druïden of Barden waren tevens dichters, die liederen vervaardigden en zongen ter eere van hunne goden, om dezelve te vereeren of te verzoenen. Ook schijnen zij altaren gehad te hebben, die door de Druïden bediend werden, en waar op de plegtige offeränden voor de goden geofferd werden.
In het algemeen stonden deze Druïden bij het volk in groote achting, en hadden eenen onbepaalden invloed, zoodat zij ook in vele gevallen als regters of scheidsmannen gehoord werden, op welker uitspraak geene tegenbedenkingen werden gemaakt. De geschiedenis huns volks maakte ook vaak de stof uit van hunne bardenzangen of Barrites, zoo als dezelve genoemd werden, waarin zij de heldhaftige bedrijven hunner voorvaderen en derzelver gelukkige of ongelukkige lotgevallen bezongen, en alzoo in het geheugen bewaarden en der nakomelingen overleverden, om dezelven zoowel als hunne tijdgenooten tot dapperheid en vaderlandsliefde aan te sporen.
Gelijk afgoderij zeer na aan bijgeloof verwant is en ten allen tijde daarmede vergezeld gaat, zoo vond dit ook hij de oude Friezen plaats. Zij hadden eene soort van Waarzegsters, die ook de legers, ten strijde gaande, volgden, om geluk of ongeluk te voorspellen. Boomtakjes, die men op zekere maat afgesneden had en op een wit kleed spreidde, werden als het Iot gebezigd, waaruit de Priester of Waarzegster, alleen met de geheimen bekend, de begeerde zaak navorschte. Het geluid of de vlugt der vogelen, hunne bewegingen in het vliegen, het brieschen van zekere gewijde witte paarden, die tot dat einde in gewijde bosschen onderhouden werden, waren de hulpmiddel-en, welke de Priesters en Waarzegsters bezigden, om er het toekomende uit te voorspellen. Hunne antwoorden of zoogenaamde godspraken waren ook meestal zoo raadselachtig, ingewikkeld of dubbelzinnig ingerigt, dat, hoe de bevraagde zaak ook mogt uitvallen, de voorzegging bewaarheid moest worden.
Van al wat bij de afgoderij en het dwaze bijgeloof onzer heidensche voorouders plaats greep, was er niets zoo ijsselijk, als het plegen van menschenoffers, hetwelk tot in de achtste eeuw onzer jaartelling in Friesland plaats had. Het schijnt dat deze ongelukkige slagtoffers niet alleen gekozen werden uit de overwonnene vijanden, en wel uit de eerste gevangenen, maar, hetzij op gezette tijden jaarlijks, hetzij bij algemeene volksonheilen en rampen, namen zij tot deze verschrikkelijke offers ook menschen uit hunne eigene natie, die door het lot daartoe aangewezen werden. In het eerste geval schijnen de dus opgeofferde vijanden dankoffers te zijn geweest, om de goden voor de verkregene overwinning te vereeren; doch diegenen, welke uit hun midden tot deze rampzalige plegtigheid geëischt en geschikt werden, waren oflers om het misnoegen der goden te stillen alzoo om aanwezige of gevreesde onheilen af te weren. De doodstraffen, die zij aan misdadigen pleegden, als dieven, kerkschenders en dergelijken, werden ook in den vorm van offeränden ter ere van de goden volbragt, hebbende hierbij, gelijk bij andere menschenoffers, en in het algemeen bij al wat hunne godsdienst betrof, vele en belagchelijke bijgeloovige plegtigheden en verzinselen plaats.
