Weekblog 2007-34: Raku-keramiek.

 Uitgelicht:  Tjabel Klok, keramist in Opeinde

Raku stoken is een techniek waarbij het glazuur van een werkstuk (sterk) craqueleert. Eerst wordt een (gebakken) werkstuk geglazuurd. Daarna wordt het in  een hout- of gasoven zeer snel tot op een temperatuur van ca. 1000 °C gebracht. Het werkstuk wordt dan uit de oven gehaald en aan de buitenlucht blootgesteld. Door de snelle afkoeling craqueleert het glazuur. Vervolgens wordt het werkstuk in een zaagselton gelegd. Het zaagsel ontbrandt en veroorzaakt rook. De rook trekt in de craquelé. Door de rook is de craquelé zwartgekleurd.

Het Japanse teken Raku staat  voor “geluk, vre­de, vrijheid, vreugde”. Rakugestookt aardewerk is een laag­gebakken poreus aardewerk, met een glazuur dat meestal een duidelijke haarscheur vertoont. De scherf heeft geen heldere klank zoals bij porselein, maar het klinkt als karton wanneer je er tegen aan tikt. Raku-keramiek is breek­baar. Het is dan ook niet geschikt voor dagelijks gebruik in de keuken. In Japan werd de rakutechniek vrijwel alleen toegepast voor theekommen bij de theeceremonie. Tegenwoordig wordt deze werkwijze, vooral in het Westen en in Amerika, aange­wend bij toege­paste kunst en keramische plastieken.

De snelle afkoeling bij de raku­ techniek is alleen mogelijk bij poreus aardewerk. Nadat de oven tot ongeveer duizend graden roodgloeiend is opgestookt, wordt het werkstuk met een lange tang uit de oven gepakt en in zaagsel gelegd. Er is dus een temperatuurverschil van bijna duizend graden binnen een heel korte tijd.

Tjabel Klok is gespecialiseerd in Raku-stooktechnieken. Een grote collectie Raku-gestookte vazen, schalen enz. is te bewonderen in zijn werkplaats/atelier te Opeinde Friesland.